Cloning là kĩ thuật lấy chỉ cần một tế bào của người nào đó và với sự trợ giúp của tiến bộ y khoa hiện tại đã có thể cho ra một đứa trẻ giống hệt người cho tế bào. Sinh sản vô tính này bây giờ loài người đã làm được không khó gì lắm.
Một câu hỏi là nếu mình lấy tế bào của Phật Thích Ca (hay của Chúa Giê Su) hay vị cao tăng nào đó, Đức Dalai Lama chẳng hạn, mình có thể nào tạo ra cá nhân giỏi như vị đó?
Câu trả lời về mặt sinh học là có. Mình có thể tạo ra cá nhân giống hệt với cá nhân đó, tất nhiên là trẻ hơn, về mặt sinh học. Nhưng về mặt hiểu biết, từ bi, tuệ giác…thì không giống đâu. Có thể khác rất xa. Lý do là vì cá nhân còn chịu ảnh hưởng của môi trường sống và nỗ lực tự thân của cá nhân đó nữa chứ không chỉ chịu ảnh hưởng của di truyền.
Nếu lấy 100 tế bào của Phật ra làm được 100 cá nhân giống hệt Phật thì nguyên tắc là làm được. Nhưng 100 cá nhân ấy có thành Phật không lại là chuyện khác. Nhiều phần là không.
Lí do. Để có thể giữ được phong độ của một cầu thủ bóng đá hàng đầu như Messi hay Ronaldo, cá nhân đó ngoài tố chất bẩm sinh và môi trường rèn luyện tốt với huấn luyện viên giỏi và chế độ dinh dưỡng cùng nỗ lực bản thân…Không phải cứ đoạt quả bóng vàng rồi thì tha hồ ăn ngủ mà vẫn đá bóng giỏi, vẫn giữ được phong độ. Không có đâu.
Phật cũng giống vậy thôi về vấn đề này. Sau khi đã thành Phật, ngài vẫn phải hành thiền thường xuyên hằng ngày.Tại sao đã thành Phật mà vẫn phải tu tinh chuyên, phải hành thiền thường xuyên?Có ít nhất 3 ý trả lời và bài này nằm ở ý thứ 3.
Thứ nhất là Phật hay ngồi thiền để làm biểu tượng cho đời sau nỗ lực tu tập.
Thứ hai là để tăng cường sức khoẻ. Trong kinh Tương Ưng Bộ trong Nikayas có đề cập đến có lần Phật bịnh quá, ngài đã ngồi thiền để khoẻ lại. Nhưng nếu ngồi thiền để khoẻ thì khi ngài hết bịnh ngài đâu cần ngồi thiền nữa? Ấy vậy mà kinh điển đề cập rất nhiều là Phật thường thiền ngồi và thiền đi thường xuyên.
Nguyên nhân thứ ba là để duy trì phong độ và uy lực của Phật. Ngài phải ngồi thiền đi thiền thường xuyên để duy trì những phẩm chất của một vị Phật, như Messi phải tiếp tục tập đá bóng mới duy trì đẳng cấp được. Thực vậy, Phật đã an cư kiết hạ mỗi năm 3 tháng. Điều này không chỉ có lợi cho đệ tử mà còn có lợi cho ngài. Trong Tương Ưng Bộ cũng có kinh bảo ngài nhập thất vài tuần không muốn gặp ai trừ thị giả đem thực phẩm tới. Nếu chỉ muốn làm biểu tượng hay để tăng cường sức khoẻ thì ngài đã không cần an cư hay nhập thất như vậy.
Trở lại vấn đề cloning. Nếu lấy tế bào của Phật ra để tạo ra 100 cá nhân giống ngài thì nếu những cá nhân đó không nỗ lực tu tập và điều kiện môi trường không đủ tốt thì cá nhân đó sẽ chẳng thành Phật được. Nhưng dù những cá nhân đó có nỗ lực tu tập trong môi trường rất tốt thì cũng không dễ thành Phật được hay với xác suất rất thấp. Để có thể thành Đức Dalai Lama hay thiền sư Nhất Hạnh là hi hữu trên đời; không dễ gì sinh sản vô tính có thể tạo ra những con người kiệt xuất như vậy.
